Proeven aan het Doolhof
Het Doolhof is een gebied en woonwijkje dat oorspronkelijk een drassig stuk binnendijks gelegen land was. Het stond bekend als het ‘Landje’, volgens overlevering een afkorting van het ‘Paardenlandje’. Het bevindt zich tussen de rooms-katholieke Sint Vincentiuskerk, die in 1860 werd gebouwd, en het Breekje in het zuiden. In 1745 bevonden zich slechts zes huizen op het officieel als ‘De Proeven’ bekend staande woonwijk. Het aantal woningen nam geleidelijk toe, met 22 in 1828 en meer dan 80 rond 1900. Er zijn verhalen dat eigenaren van Schokker-woningen hun huizen plank voor plank afbraken toen ze in 1859 genoodzaakt waren hun eiland te verlaten. De afgebroken delen werden vervolgens per botter naar Volendam vervoerd om onder meer hier opnieuw te worden opgebouwd. Rond 1890 werden ook in deze wijk, op meerdere locaties, enige waterpompen geslagen. In 1912 kreeg de wijk de naam Doolhof vanwege het grillige stratenpatroon. Veel families, met name vrouwen, hielden zich hier toentertijd ook bezig met het pellen van garnalen om wat extra centen bij te verdienen. De vissersknechten waren na thuiskomst vaak nog bezig met het boeten (herstellen) van de netten. In januari 1916 vond de verwoestende watersnoodramp plaats, lokaal bekend als “De Watersnood”, die ook het Doolhof zwaar trof met zijn vele kleine houten huisjes.

Bedoeninkjes en kleine winkeltjes
Het Doolhof was een gezellige volksbuurt waar met name vissersknechten hun thuis vonden. Tot de jaren 1950/1960 waren er talrijke ‘bedoeninkjes’ en kleine winkeltjes te vinden. Ondanks de beperkte ruimte waren er diverse verkooppunten gevestigd, variërend van huisverkoop tot winkels achter de voordeur in het ‘okkie’ (voorportaaltje). Men kon er terecht voor een breed scala aan winkelformules, producten en diensten. Het Doolhof kende een 24 uurseconomie avant la lettre, zonder vaste winkeltijden. Er was altijd tijd voor een praatje, humor en sociaal contact. In de buurt van de haven bij het Breekje bevond zich zelfs een scheepswerfje. Daarnaast waren er diverse andere winkels, zoals een klompenwinkel, een lijstenmaker, een barbier, een tabakswinkel, een klokkenwinkel, een snoepwinkel/bibliotheek en een kruidenierswinkel op het Kerk(e)plein. De Edammer venters en marskramers zorgden voor extra bedrijvigheid. Het veelvuldige kerkbezoek liep daarbij ook nog eens dagelijks heen en weer via de diverse toegangswegen en -bruggen over het Doolhof en het Kerk(e)plein en -brug. Kinderen mochten er graag spelen voor de deur, ongehinderd door autoverkeer. Verder waren er twee ‘toonbankwinkeltjes’, waaronder die van Aaltje Karels. Aaltje was de derde generatie die daar een winkeltje met levensmiddelen en snoepwaren dreef.

De moderne tijd
Met de vooruitgang van de moderne tijd zijn de bedoeninkjes en winkeltjes inmiddels niet meer te vinden in het Doolhof. De kleine ‘supermarkt’ van Aaltje Karels moest helaas in 1978 plaatsmaken voor een plek in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. Gelukkig is het knusse winkeltje van de Stichting Het Religieuze Boek, met een gevarieerd assortiment aan religieuze artikelen, nog steeds te vinden ‘op het Doolhof’, in de schaduw van de St. Vincentiuskerk bij het Kerk(e)plein. Het is ook van belang op te merken dat verschillende woningen in het Doolhof erkend zijn als gemeentelijke monumenten en de bewoners veel waarde aan (het respecteren van) hun privacy hechten.