De klokkenpaal van Volendam

De Klokkenpaal van Volendam
In het verleden had Volendam een natuurlijke buitendijkse haven bij ‘t Soort, gelegen ten zuiden van het dorp bij het huidige Marinapark. Rond 1650 ontstond op deze plaats een tweede natuurlijke buitenhaven. De vloot van Volendam bestond in 1659 uit ruimschuiten, waterschepen, 13 of 14 botschuiten en ongeveer twintig kwakken. In de herfst en winter hielden ze zich bezig met visserij en handel bij de Waddeneilanden. Na herhaaldelijk verzoek werd er in 1661 uiteindelijk een palenhaven aangelegd. De vissers konden daarbij gebruikmaken van een ‘bothuysje en clock’. De functie van havenmeester werd eeuwenlang vervuld door gereformeerde bewoners van Volendam.

De havenmeester had de taak om ervoor te zorgen dat de vissers, die met hun botschuiten aanmeerden bij de visafslag, hun gevangen vis lieten afslaan onder het luiden van de klok. De merendeels katholieke vissers moesten een botpacht betalen voor elke mand vis. Van deze botpacht werd de gereformeerde kerk en school onderhouden, inclusief het salaris van de schoolmeester.

De afslagklok werd eeuwenlang geluid om de verkoop van vis aan te kondigen, evenals bij mist en ander gevaar. Rond de klokkenpaal ontstond op een gegeven moment ook een traditioneel gebruik na gesloten huwelijken. Het is niet verrassend dat de historische klokkenpaal een geliefd onderwerp was voor de vele kunstenaars en schilders die Volendam vanaf de 19e eeuw bezochten.

De klokkenpaal fungeerde eeuwenlang als afslagklok voor veilingen van vis zoals bot. In 1661 bevond zich aan deze haven al een ‘bothuysje met clock’.

De klokkenpaal stond van oudsher ter hoogte van de woning van de havenmeester. De klok werd ook geluid bij mist en ander onheil. De klokkenpaal is ook een van de drie rijksmonumenten in Volendam.

Paul Rink (1861-1903): Haven Volendam bij de klokkenpaal, olieverf op doek, 88 x 60 cm, particuliere collectie.

Paul Rink (1861-1903): Bruid en bruidegom bij de klokkenpaal, olieverf op doek, 220 x 161cm, collectie Stedelijk Museum Amsterdam.

wandelroute

Het verleden in het heden verteld
met een wandeling langs de mooiste plekjes van Volendam
Kosten € 3,-. (t.g.v. onderhoud route)
• Wandelroute via Google Maps
• Extra verborgen verhalen over de historie van Volendam
• Opmerkelijke infopunten

Gesponsord door:

wandelroute

Het verleden in het heden verteld
met een wandeling langs de mooiste plekjes van Volendam
Kosten € 3,-. (t.g.v. onderhoud route)
• Wandelroute via Google Maps
• Extra verborgen verhalen over de historie van Volendam
• Opmerkelijke infopunten