Gevarieerd en gecertificeerd museum
Het Volendams Museum is een gecertificeerd museum en biedt een permanente tentoonstelling van Volendamse klederdracht, schilderijen, oude interieurs, scheepsmodellen en het Sigarenbandjeshuisje. Daarnaast organiseert het jaarlijks wisselende thematentoonstellingen, filmvoorstellingen over het oude Volendam en rondleidingen op aanvraag. Het museum werkt onder meer ook samen met basisscholen om educatieve activiteiten te organiseren die de jeugd betrekken bij de geschiedenis van Volendam. Het is goed toegankelijk voor senioren en mindervalide bezoekers en beschikt over een invalidentoilet. Het museum is dankbaar voor de voortdurende steun van het lokale bedrijfsleven, overheden en instanties, en beseft dat dit essentieel is om het verleden van Volendam te behouden voor de toekomst.
Het wereldberoemde Sigarenbandjeshuisje, een uniek staaltje huisvlijt
Na zijn uittreding als broeder begon Nico Molenaar in 1947 met het verzamelen van sigarenbandjes. Op de zolder van zijn woning aan het Dril onderaan de dijk in Volendam, creëerde Nico Molenaar prachtige mozaïeken van nationale en internationale historische en culturele gebouwen. Bij zijn overlijden in 1964 bestond de collectie uit 7 miljoen bandjes. Buurman Jan ‘Cas’ Sombroek en zijn gezin zetten zijn werk voort en voegden nog eens 4,5 miljoen sigarenbandjes toe, waarmee het totaal op 11,5 miljoen kwam. Het Sigarenbandjeshuisje onderaan de Dijk in Volendam was decennialang een wereldberoemde toeristische attractie. In 1993 kreeg het huisje aan de dijk een nieuwe bestemming, maar het Volendams Museum nam de collectie over, waardoor het culturele erfgoed behouden bleef. Op 5 mei 1995 opende weduwe Jannig Sombroek-Karregat het Sigarenbandjeshuisje in een speciaal daarvoor opgerichte vleugel van het Volendams Museum.
Permanente interieurs
Het museum herbergt een permanente tentoonstelling gewijd aan de historische interieurs van Volendam. Deze expositie werpt een blik op het Volendam tussen 1850 en 1950. In de Botterstraat worden vier kamers tentoongesteld, waarbij twee interieurs zijn ingericht in de appelbloesemstijl en twee in het gladhouten ontwerp, allemaal daterend uit de periode tussen 1815 en 1920. Naast talloze schilderijen en diverse modellen die het rijke visserijverleden illustreren, biedt het museumbezoekers zelfs de mogelijkheid om een levensechte replica van het ‘vooronder’ van een Volendammer botter te betreden. Deze ruimte, gelegen in het onderste gedeelte van het schip, geeft een inkijkje in de leefomstandigheden van het mannelijke deel van de vissersbevolking, waar zij sliepen en aten.
Paul Signac (1863 – 1935)
‘Le Port de Volendam’, 1896.
Van Gogh Museum
Amsterdam.
Start van een museum in Volendam
Het Volendams Museum zag officieel het levenslicht op zaterdag 12 maart 1977, zij het op een andere locatie dan nu aan de Zeestraat, nadat de statuten van de Stichting Volendams Museum een dag eerder, op 11 maart 1977, notarieel werden vastgelegd.
Het museum biedt bezoekers de kans om de rijke geschiedenis en folklore van Volendam te ontdekken, een plaats die meer dan enig andere plaats in Nederland is bezongen, geschilderd, gefotografeerd, gefilmd en bezocht.
Al ver voor 1977 hadden enthousiaste personen met een passie voor musea stappen ondernomen om een Volendams Museum te realiseren, waarin de geschiedenis en cultuur van Volendam bewaard kon worden. Onder andere de Vereniging Oud Volendam, opgericht op 27 januari 1967 als een lokaal initiatief van in eerste aanleg vakfotograaf Cor Karels (1927-2006) en tandarts Joop Rahder (1920-2008), verzamelde historische plaatselijke objecten met het doel een Volendams Museum op te richten. Destijds was het vinden van een geschikte locatie echter een uitdaging. Hoewel de Vereniging goede bedoelingen had, kwamen sommige ambitieuze plannen om het culturele erfgoed van Volendam te behouden niet direct van de grond. Een van deze plannen behelsde de oprichting van een Volendams Museum.
Het Volendams Museum vond uiteindelijk toch onderdak in het voormalige oude zusterklooster aan het Noordeinde in 1976, dankzij de inspanningen van een werkgroep en een financiële inzamelingsactie onder leiding van oud-voorzitter Wim Keizer (1941-2022). De opening vond plaats op zaterdag 12 maart 1977, met Cor Karels, een van de oprichters van Vereniging Oud Volendam, als betrokken eregast.
Inrichting van het museum in de voormalige ‘zusterschool’.
De eerste expositie ging over de klederdracht van Volendam en werd een groot succes. Om het museum te beveiligen tegen inbraken waren er hoge kosten nodig, die werden gedekt door een lening van 109.000 gulden, waarvoor de nieuwe bestuursleden persoonlijk aansprakelijk waren. Deze lening werd snel afbetaald dankzij acties onder de lokale bevolking.
In 1986 moest het Volendams Museum plaatsmaken voor de bouw van het Gouwzee-verpleeghuis. De museumcollectie werd op verschillende plaatsen opgeslagen totdat er een nieuwe locatie werd gevonden. Ondersteund door toenmalig wethouder Siem Veerman (1932-1997) bood de gemeente aan om het Volendams Museum te huisvesten in het voormalige Wit-Gele Kruisgebouw (in 1954 gebouwd als wijkgebouw voor het Wit-Gele Kruis, een kruisvereniging op het gebied van zieken- en gezondheidszorg) aan de Zeestraat, dat met financiële steun van de gemeente en veel vrijwilligerswerk werd gerealiseerd.
Dit betekende een intensieve periode voor de bestuursleden en vrijwilligers, met sloop, verbouwing en inrichting van het nieuwe museum en V.V.V.-kantoor. Met steun van de gemeente, provincie, bedrijven, streekconservator, architecten, aannemers en vrijwilligers slaagde men erin iets prachtigs te creëren waar de hele gemeenschap trots op kon zijn. De uitbreiding van het Volendams Museum begon met de eerste paal die op 2 november 1989 werd geslagen en werd uiteindelijk op zaterdag 16 maart 1991 geopend op de huidige locatie aan de Zeestraat.
Naast het Volendamse erfgoed omvat het museum sinds 1995 ook het gerenoveerde Sigarenbandjeshuisje, een huisje samengesteld uit 11 miljoen sigarenbandjes met mozaïeken van wereldberoemde gebouwen, wapens van provincies, hoofdsteden en meer.
Het huisje, dat oorspronkelijk uit 1946/47 stamt, werd in 1993 gekocht voor 60.000 gulden en uitgebreid dankzij de inzet van tientallen vrijwilligers, het bedrijfsleven, sponsors, schenkingen en overheidshulp. De 45 jaren (1977-2020) waarin de voornoemde Wim Keizer zijn rol als voorzitter vervulde, zijn niet ongemerkt voorbijgegaan.
Volendam verwierf internationale bekendheid door de vele kunstenaars die kunstwerken en schilderijen van Volendam verspreidden. In het museum reist u door de geschiedenis van Volendam met schilderijen van onder andere Georg Hering, Adri Bleijs, Frants Charles, Ludwig Noster, Henry Ferdinand Bellan, Wilm Wouters, Steward Dick, Herman van der Haar, Ludwig Voss, Paul Rink, Carl Jacoby, Willy Sluiter, Bernard Blommers, A.P Schotel, Pieter van der Hem, Georg Hering, Augustin Hanicotte, Reinier Pijnenburg, Mari ten Kate, Willem Tholen en Henri Houben.
Steun Stichting het Burgerpad voor de onderhoud van de route met een bijdrage op NL90 RABO 0387 2041 99